وقایع مهم تاریخی در بازار فارکس
در قسمت قبل به بررسی بازار فارکس،فیوچرزوسهام پرداختیم وسعی شد که توضیحی کلی درباره خصوصیات این بازارها ((تفاوت ها و تشابهات))ارئه گردد.
در این قسمت تلاش می شودبه وقایع مهم تاریخی دربازار ارز بپردازیم
توافق نامه " برتن وودز " و جهانی شدن دلار
در جولای 1944 نمایندگان 44 کشور جهان در " برتن وودز " گرد هم آمدند تا بمنظور کنترل اقتصاد در عرصه بین الملل در سالهای پس از جنگ جهانی دوم ، یک نظم نوین جهانی را ایجاد کنند . بعد از جنگ عده زیادی بر این عقیده بودند که یکی از علل اصلی وقوع جنگ ، ناپایداری اقتصاد جهانی بود و بنابراین لازم است که در آینده از این ناپایداری جلوگیری شود . این توافق نامه که در ابتدا توسط اقتصاد دانان مشهوری همچون Maynard Keynse و Harry Dexter White تنظیم گردیده بود ،بریتانیای کبیر را بعنوان شریک قانون وام – اجاره در نظر میگرفت .(این یک قانون آمریکایی بود که بمنظور کمک به توسعه بریتانیای پس از جنگ طرح شده بود )
موافقت نامه نهایی " برتن وودز " پس از مباحثات گوناگون تنظیم گردید . موارد مهمی که در این موافقت نامه وجود داشت عبارت بودند از :
1. ایجاد نهادهای بین المللی ذیصلاح به منظور ترویج تجارت آزاد و بوجود آوردن هماهنگی در اقتصاد کشورها .
2. تثبیت نرخ مبادله ارزها
3. امکان مبادله طلا و دلار و انتخاب دلار بعنوان یک ارز قابل پس انداز (قوی شدن دلار )
امروزه از سه مورد فوق تنها مورد اول هنوز پا برجا مانده است . حاصل مذاکرات " برتن وودز " تشکیل سازمانهای بین المللی زیر بود :
- صندوق بین المللی پول IMF
- بانک جهانی
- توافق نامه عمومی تعرفه و تجارت آزاد GATT
این نهادها امروزه نقش مهمی در توسعه و تنظیم اقتصاد جهانی بعهده دارند . بعد از " برتن وودز " صندوق بین المللی پول " با مولود دیگر "برتن وودز " یعنی " بانک جهانی " ارتباطی تنگاتنگ داشته است . این دو سازمان به منظور کمک به توسعه زیربنایی کشورها بطور منظم به آنها وام اعطا میکنند . همچنین به منظور برقراری شرایط برابر و عادلانه تجاری بین کشورهای در حال توسعه و کشور های صنعتی ، این دو سازمان میبایست همکاری نزدیکی با GATT داشته باشند . در حال حاضر هدف اصلی از بین بردن موانع موجود در مسیر تجارت آزاد و حذف تعرفه گمرکی میباشد .
توافق نامه "برتن وودز " تا سال 1971 پا بر جا بود و در آن سال جای خود را به توافق نامه "اسمیت " داد . در این توافق نامه هم نرخ مبادله ارزها ثابت بود که این مسئله مشکل کسر بودجه ایالات متحده را بیشتر میکرد و همین باعث شد تا عمر این توافق نامه خیلی کوتاه باشد .
سر انجام ، تعیین نرخهای تبدیل ارز به بازار آزاد سپرده شد . جاییکه تنها عامل برای تعیین ارزش یک ارز عبارت بود از " عرضه و تقاضا " .این امر اگر چه منجر به نوسانات شدید ارزها میشد اما از طرفی باعث میشد تا بازار بصورت خود تنظیم و بدون هیچ مانعی ارزش واقعی یک ارز را مشخص نماید .
شاید بتوان گفت بزرگترین هدیه "برتن وودز " به اقتصاد جهانی ، ایفای نقش آن در تغییر مفهوم دلار بود . امروزه علیرغم اینکه پوند بریتانیا روز به روز قویتر میگردد و با وجود رشدروزافزون یورو که بمثابه یک ارز انقلابی همه مرزها را در مینوردد ، با اینحال هنوز صندوقهای ذخیره ارزی اکثر کشورهای جهان را دلار تشکیل میدهد و در این راستا نقش " برتن وودز " بواسطه اصل سوم آن ( امکان مبادله طلا و دلار ) و معرفی دلار بعنوان یک ارز مطمئن و دست به نقد ، انکار ناپذیر است .
پایان "برتن وودز " – آغاز بازار سرمایه داری آزاد
در سال 1971 توافق " برتن وودز " که ارزش یک ارز را نسبت به طلا میسنجید ، ملغی اعلام گردید . نیکسون رئیس جمهور وقت ایالات متحده و مشاورانش که چندان به بازار آزاد اعتقاد نداشتند چند ماه بعد توافق نامه اسمیت را معرفی کردند . در این توافق نامه هم نرخ مبادله ارز ثابت بود ولیکن از پشتوانه طلا برخودار نبود . تفاوت این موافقت نامه با "برتن وودز " در این بود که ارزش دلار میتوانست بجای 1 در صد تا 2،25 در صد شناور باشد. این توافق نامه خیلی سریع غیر عملی بودن خود را نشان داد چرا که بدلیل تثبیت نرخ مبادله بدون پشتوانه طلا ، قیمت طلا در بازار آزاد به 215 دلار در هر اونس افزایش یافت علاوه بر این کسری تجاری آمریکا هر روز افزایش میافت و از نقطه نظر فاندامنتالی دلار نیاز به کاهش ارزشی بیشتر از 2،25 درصد توافق اسمیت داشت ( وقتی کسری تراز تجاری داریم یعنی واردات بیشتر از صادرات است و یکی از راههای افزایش صادرات کاهش ارزش ارز مربوطه است . با این توافق نامه دلار هر روز بیشتر از روز قبل قوی میشد و در نتیجه کسری تجاری بیشتر میگشت .)
بخاطر همین مسائل بازار های تبادل ارز در فوریه 1972 تعطیل شدند و در مارچ 1973 بدون وجود توافق نامه "اسمیت" مجددا بازگشایی شدند . ارزش دلار تماما توسط بازار تعیین میشد و با هیچ کالایی سنجیده نمیشد و نرخ نیز دامنه مشخصی نداشت . در این زمان بود که نوسانات واقعی در محیطی پر سرعت انجام میشد و این امر مقدمه ای شد برای تورم های بیسابقه . پایان توافق نامه ها بعلاوه برخوردهایی در خاورمیانه و افزایش چشمگیر قیمت نفت همگی باعث بوجود آمدن رکورد تورمی ( ترکیبی از بیکاری و تورم ) در اقتصاد آمریکا شد . از این اوضاع هنوز یک دهه نگذشته بود که رییس وقت فدرال رزرو ، پاول ولکر سیاستهای اقتصادی جدیدی را پایه ریزی نمود و رونالد رایگان اعلام کرد که دلار باید به ارزش نرمال خود برگردد . پس از آن بود که بازارهای ارز بطور وسیعی توسعه پیدا کردند و توانستند به اهداف جدیدی دست یابند . در مجموع بکارگیری روشهای خصوصی سازی و اقتصاد آزاد در تجارت بین المللی ، جذب سفته بازان به بازارهای ارز با قدرت نقد شوندگی بالا و رشد مداوم از جمله این اهداف بودند .
توافق نامه پلازا – کاهش ارزش دلار (دهه 80 میلادی )
در سال 1985 وزرای اقتصادی و روسای بانکهای مرکزی آلمان ، فرانسه ، ژاپن ، ایالات متحده و انگلستان در هتل پلازای نیویورک با امید دستیابی به یک توافق دیپلماتیک و بهبود کارایی بازار ارز گرد هم آمدند . در آنزمان تورم در کل جهان در سطح بسیار پایینی بود . (درست برعکس دهه 70 که تورم بالا بود و رشد اقتصادی پایین بود ) و در حالیکه ایالات متحده کسری تجاری بسیار زیاد و افزایشی را تجربه میکرد ژاپن و آلمان با مازاد عظیم تجاری روبرو بودند . این عدم توازن فاندامنتالی میتوانست باعث ایجاد وضع وخیم اقتصادی و فرسایش بازارهای ارز گردد .
آنها به این نتیجه رسیدند که رشد سریع ارزش دلار در برابر ارزهای شرکای خارجی تقریبا 80% عامل این بحرانهاست . افزایش دلار به کسری شدید تراز تجاری دامن میزد و در مقابل دلاری با ارزش پایینتر به ثبات اقتصاد جهانی کمک میکرد و گویی بطور ضمنی تعادلی را بین واردات و صادرات در کل جهان فراهم میکرد . در کنفرانس هتل پلازا ، ایالات متحده بقیه شرکت کنندگان را به دخالت چند جانبه در بازار تشویق کرد و سرانجام در 22 سپتامبر توافق نامه پلازا به تصویب رسید و هر کشور موافقت کرد که سیاست اقتصادی خود را در راستای بهبود بازار ارز تغییر دهد و در بازار تا جاییکه لازم است برای کاهش ارزش دلار مداخله کند . ایالات متحده موافقت کرد که روند افزایشی کسر بودجه خود را متوقف کند و نرخ بهره را پایین بیاورد . فرانسه ، آلمان ، انگلستان و ژاپن تماما موافقت کردند که نرخ بهره خود را افزایش دهند . آلمان تعهد داد که برای کاهش مالیاتها اصلاحاتی ایجاد کند و ژاپن نیز برای افزایش ارزش ین موافقت کرد . در کل توافق شد که هر کشوری فقط به سیاستهای خود فکر نکند و سیاستهای کلی نگر و جهان را در دستور کار قرار دهد . صادرات ژاپن بطور جدی از افزایش ناگهانی ین آسیب میدید و این توافق باعث رکورد 10 ساله ژاپن شد . در مقابل آمریکا از رشد قابل توجهی برخوردار شد و ثبات قیمتها نتیجه این توافق بود . تاثیر مداخلات چند جانبه خیلی زود اثر خود را نشان داد و در عرض دو سال دلار 46 درصد در در مقابل مارک آلمان و 50 در صد در برابر ین ژاپن افت کرد . اقتصاد آمریکا بیشتر به سمت صادرات محوری حرکت میکرد در حین اینکه بقیه کشورهای صنعتی مانند آلمان و ژاپن سعی در واردات میکردند . این راه حل کم کم کسری بودجه جاری را حل کرد و خطر توسعه سیاستهای حمایتگرانه از قبیل ایجاد تعرفه های گمرکی را کاهش داد . جدای از همه این مسائل شاید بعنوان مهمترین نکته بتوان گفت که توافق پلازا نقش بانکهای مرکزی را در قانونمند کردن حرکت ارزها ثابت کرد . نرخها نباید ثابت باشند ، توسط عرضه و تقاضا باید تعیین شود اما سرانجام یک دست نامرئی میبایست نقطه تعادل را ایجاد نماید و این حق و مسئولیت بانکهای مرکزی بود که به نیابت از اقتصاد جهانی در صورت لزوم در بازار مداخله کنند .
جرج سوروس مردی که بانک انگلستان را بزانو در آورد
در سال 1990 انگلستان با نرخ تبدیل 2،95 در برابر مارک آلمان ، به مکانیزم نرخ مبادله ارز اروپا ERM پیوست . تا اواسط 1992 ERM موفق عمل کرد . در آن هنگام بانک آلمان بخاطر افزایش تورم ناشی از اتحاد دو آلمان مجبور شد تا نرخ بهره خود را افزایش دهد و همین امر سبب میشد تا کشور های دیگر از جمله انگلستان به تبعیت از ERM نرخ بهره خود را افزایش دهند . جرج سورو با درک این نکته که اقتصاد ضعیف بریتانیا و در صد بالای بیکاری اجازه افزایش نرخ بهره را به انگلستان نخواهد داد و باعث خواهد شد تا این کشور از ERM خارج شود ، با سرمایه یک میلیارد پوندی خود و گرفتن یک وام ده میلیاردی اقدام به فروش پوند و خرید مارک در برابر نمود و سرمایه داران دیگر هم این رویه را پیش گرفتند . در 16 سپتامبر 1992 که بعدها به چهارشنبه سیاه معروف شد ، بانک انگلستان به منظور تقویت پوند نرخ بهره را با 2 در صد افزایش به 12 درصد رساند و حتی قول داد که بزودی نرخ را به 15 در صد برساند . اما سرمایه گذارها و در راس آنها جرج سورو که میدانستند بانک توانایی افزایش نرخ بهره در دراز مدت را ندارد اقدام به فروش بیشتر پوند نمودند تا سر انجام در ساعت 7 بعد از ظهر همانروز اعلام شد که انگلستان ERM را ترک خواهد کرد و این آغازی بود بر سقوط پوند و سودهای کلان جناب جرج سورو . تنها در عرض 5 دقیقه بعدی پوند در برابر مارک 15 در صد و در برابر دلار 25 درصد کاهش یافت .
بحرانهای مالی کشورهای آسیایی (1997 تا 1998 )
تا سال 1997 ، سرمایه گذاران بدلیل توسعه زمین و مستغلات و سهام داخلی و نیز بهبود وضعیت تولید در کشورهای آسیایی ،روز به روز بیشتر جذب سرمایه گذاری در این منطقه میشدند . در اوایل سال 1997 مشکل کسری حسابهای جاری این کشورها بهمراه وامهای پرداخت نشده ، گریبانگیر اقتصاد منطقه گردید و پیش درامدی شد بر شروع بحران در بازارهای بورس و رکورد بازار مسکن در این کشورها که در نهایت در پی کاهش شدید سرمایه گذاری در این منطقه و مداخله ناموفق بانکهای مرکزی ، این اقتصادهای نو پا ضربات شدیدی را متحمل شدند . این بحرانها نمونه دقیقی از وابستگی اقتصادی کشورها به یکدیگر ، تاثیرات جهانی آنها بر ارز و ناتوانی بانکهای مرکزی کشورهای نو پا در مدیریت نوسانات ارزی را نشان می دهند . امروزه با کمک های صدوق بین المللی پول و ابزارهای پیشرفته اقتصادی ، چهار اژدهای کوچک آسیایی فعالیت بی وقفه ای را دوباره شروع کرده اند و با احیاء بازارهای صادراتی ، آسیای جنوب شرقی اکنون جایگاه خود را در بین اقتصاد های برتر باز یافته است . پس از تجربه تلخ از دست دادن ذخایر ارزی در آن بحران ، ببرهای آسیا اینک در صورت حمله دوباره سفته بازها خود را آماده تر میبینند .
تولد یورو
بزرگترین تغییر پولی ثبت شده در جهان یعنی یورو بطور رسمی از اول ژانویه 1999 آغاز بکار کرد . پس از آن تنظیم سیاستهای پولی کشورهای عضو اتحادیه تحت نظر بانک مرکزی اروپا ECB قرار گرفت .از آنجاییکه تسهیلات مسافرتی دغدغه اصلی شهروندان اروپایی بود،یورو مورد استقبال گسترده ای قرار گرفت .
مزایای یورو:
- کاهش نوسانات تبادل ارز.
- کاهش ریسک سرمایه گذاری.
- کاهش هزینه معاملات و فعالیتهای مالی.
- شفافیت بیشتر قیمتها.
- جذابیت بیشتر یک بازار تک ارزی برای سرمایه گذاران خارجی.
- پایداری قیمتها و کنترل تورم تحت مدیریت ECB.
البته بعضی از کارشناسان از تاثیرات ECB بعنوان یک بانک مرکزی نگران هستند . در خلال سالهای 1999 تا 2002 خلاء اعتماد در اتحادیه اروپا باعث کاهش 24 درصدی ارزش یورو و مداخله بانک مرکزی گردید . در حال حاضر یورو نسبت به دلار گرانتر معامله میشود و بسیاری از تحلیلگران معتقد هستند که روزی جایگزین دلار در سطح جهانی خواهد شد.
معاهده ماستریخ و پنج معیار برای پیوستن به اتحادیه اروپا :
- کسری بودجه کشورهای عضو نباید بیشتر از 3 درصد GDP باشد.
- دیون و قروض دولت ها نباید بیشتر از 60 در صد GDP باشد.
- نرخ مبادله ارز میبایست از دو سال قبل از پیوستن به اتحادیه ، از محدوده ) ERM همان که بانک انگلیس سال 1992 از آن خارج شد) تجاوز نکند.
- نرخ تورم هیچ کشوری نمی تواند بیشتر از یک و نیم درصد میانگین نرخ تورم 3 کشور عضو که پایین ترین نرخ تورم را دارند باشد.
- نرخ بهره بلند مدت اوراق قرضه دولتی هیچ کشوری نمیتواند بیشتر از دو در صد میانگین نرخهای قابل مقایسه در سه کشور با کمترین تورم باشد.
در قسمت بعدی به حرکات بلند مدت بازار وچگونگی تحلیل آنها می پردازیم.
با آرزوی موفقیت برای تمامی معامله گران بازار فارکس.
نویسنده:کتی لین Kathy Lien
گردآوری و تحقیق: FxErvin
در این قسمت تلاش می شودبه وقایع مهم تاریخی دربازار ارز بپردازیم
توافق نامه " برتن وودز " و جهانی شدن دلار
در جولای 1944 نمایندگان 44 کشور جهان در " برتن وودز " گرد هم آمدند تا بمنظور کنترل اقتصاد در عرصه بین الملل در سالهای پس از جنگ جهانی دوم ، یک نظم نوین جهانی را ایجاد کنند . بعد از جنگ عده زیادی بر این عقیده بودند که یکی از علل اصلی وقوع جنگ ، ناپایداری اقتصاد جهانی بود و بنابراین لازم است که در آینده از این ناپایداری جلوگیری شود . این توافق نامه که در ابتدا توسط اقتصاد دانان مشهوری همچون Maynard Keynse و Harry Dexter White تنظیم گردیده بود ،بریتانیای کبیر را بعنوان شریک قانون وام – اجاره در نظر میگرفت .(این یک قانون آمریکایی بود که بمنظور کمک به توسعه بریتانیای پس از جنگ طرح شده بود )
موافقت نامه نهایی " برتن وودز " پس از مباحثات گوناگون تنظیم گردید . موارد مهمی که در این موافقت نامه وجود داشت عبارت بودند از :
1. ایجاد نهادهای بین المللی ذیصلاح به منظور ترویج تجارت آزاد و بوجود آوردن هماهنگی در اقتصاد کشورها .
2. تثبیت نرخ مبادله ارزها
3. امکان مبادله طلا و دلار و انتخاب دلار بعنوان یک ارز قابل پس انداز (قوی شدن دلار )
امروزه از سه مورد فوق تنها مورد اول هنوز پا برجا مانده است . حاصل مذاکرات " برتن وودز " تشکیل سازمانهای بین المللی زیر بود :
- صندوق بین المللی پول IMF
- بانک جهانی
- توافق نامه عمومی تعرفه و تجارت آزاد GATT
این نهادها امروزه نقش مهمی در توسعه و تنظیم اقتصاد جهانی بعهده دارند . بعد از " برتن وودز " صندوق بین المللی پول " با مولود دیگر "برتن وودز " یعنی " بانک جهانی " ارتباطی تنگاتنگ داشته است . این دو سازمان به منظور کمک به توسعه زیربنایی کشورها بطور منظم به آنها وام اعطا میکنند . همچنین به منظور برقراری شرایط برابر و عادلانه تجاری بین کشورهای در حال توسعه و کشور های صنعتی ، این دو سازمان میبایست همکاری نزدیکی با GATT داشته باشند . در حال حاضر هدف اصلی از بین بردن موانع موجود در مسیر تجارت آزاد و حذف تعرفه گمرکی میباشد .
توافق نامه "برتن وودز " تا سال 1971 پا بر جا بود و در آن سال جای خود را به توافق نامه "اسمیت " داد . در این توافق نامه هم نرخ مبادله ارزها ثابت بود که این مسئله مشکل کسر بودجه ایالات متحده را بیشتر میکرد و همین باعث شد تا عمر این توافق نامه خیلی کوتاه باشد .
سر انجام ، تعیین نرخهای تبدیل ارز به بازار آزاد سپرده شد . جاییکه تنها عامل برای تعیین ارزش یک ارز عبارت بود از " عرضه و تقاضا " .این امر اگر چه منجر به نوسانات شدید ارزها میشد اما از طرفی باعث میشد تا بازار بصورت خود تنظیم و بدون هیچ مانعی ارزش واقعی یک ارز را مشخص نماید .
شاید بتوان گفت بزرگترین هدیه "برتن وودز " به اقتصاد جهانی ، ایفای نقش آن در تغییر مفهوم دلار بود . امروزه علیرغم اینکه پوند بریتانیا روز به روز قویتر میگردد و با وجود رشدروزافزون یورو که بمثابه یک ارز انقلابی همه مرزها را در مینوردد ، با اینحال هنوز صندوقهای ذخیره ارزی اکثر کشورهای جهان را دلار تشکیل میدهد و در این راستا نقش " برتن وودز " بواسطه اصل سوم آن ( امکان مبادله طلا و دلار ) و معرفی دلار بعنوان یک ارز مطمئن و دست به نقد ، انکار ناپذیر است .
پایان "برتن وودز " – آغاز بازار سرمایه داری آزاد
در سال 1971 توافق " برتن وودز " که ارزش یک ارز را نسبت به طلا میسنجید ، ملغی اعلام گردید . نیکسون رئیس جمهور وقت ایالات متحده و مشاورانش که چندان به بازار آزاد اعتقاد نداشتند چند ماه بعد توافق نامه اسمیت را معرفی کردند . در این توافق نامه هم نرخ مبادله ارز ثابت بود ولیکن از پشتوانه طلا برخودار نبود . تفاوت این موافقت نامه با "برتن وودز " در این بود که ارزش دلار میتوانست بجای 1 در صد تا 2،25 در صد شناور باشد. این توافق نامه خیلی سریع غیر عملی بودن خود را نشان داد چرا که بدلیل تثبیت نرخ مبادله بدون پشتوانه طلا ، قیمت طلا در بازار آزاد به 215 دلار در هر اونس افزایش یافت علاوه بر این کسری تجاری آمریکا هر روز افزایش میافت و از نقطه نظر فاندامنتالی دلار نیاز به کاهش ارزشی بیشتر از 2،25 درصد توافق اسمیت داشت ( وقتی کسری تراز تجاری داریم یعنی واردات بیشتر از صادرات است و یکی از راههای افزایش صادرات کاهش ارزش ارز مربوطه است . با این توافق نامه دلار هر روز بیشتر از روز قبل قوی میشد و در نتیجه کسری تجاری بیشتر میگشت .)
بخاطر همین مسائل بازار های تبادل ارز در فوریه 1972 تعطیل شدند و در مارچ 1973 بدون وجود توافق نامه "اسمیت" مجددا بازگشایی شدند . ارزش دلار تماما توسط بازار تعیین میشد و با هیچ کالایی سنجیده نمیشد و نرخ نیز دامنه مشخصی نداشت . در این زمان بود که نوسانات واقعی در محیطی پر سرعت انجام میشد و این امر مقدمه ای شد برای تورم های بیسابقه . پایان توافق نامه ها بعلاوه برخوردهایی در خاورمیانه و افزایش چشمگیر قیمت نفت همگی باعث بوجود آمدن رکورد تورمی ( ترکیبی از بیکاری و تورم ) در اقتصاد آمریکا شد . از این اوضاع هنوز یک دهه نگذشته بود که رییس وقت فدرال رزرو ، پاول ولکر سیاستهای اقتصادی جدیدی را پایه ریزی نمود و رونالد رایگان اعلام کرد که دلار باید به ارزش نرمال خود برگردد . پس از آن بود که بازارهای ارز بطور وسیعی توسعه پیدا کردند و توانستند به اهداف جدیدی دست یابند . در مجموع بکارگیری روشهای خصوصی سازی و اقتصاد آزاد در تجارت بین المللی ، جذب سفته بازان به بازارهای ارز با قدرت نقد شوندگی بالا و رشد مداوم از جمله این اهداف بودند .
توافق نامه پلازا – کاهش ارزش دلار (دهه 80 میلادی )
در سال 1985 وزرای اقتصادی و روسای بانکهای مرکزی آلمان ، فرانسه ، ژاپن ، ایالات متحده و انگلستان در هتل پلازای نیویورک با امید دستیابی به یک توافق دیپلماتیک و بهبود کارایی بازار ارز گرد هم آمدند . در آنزمان تورم در کل جهان در سطح بسیار پایینی بود . (درست برعکس دهه 70 که تورم بالا بود و رشد اقتصادی پایین بود ) و در حالیکه ایالات متحده کسری تجاری بسیار زیاد و افزایشی را تجربه میکرد ژاپن و آلمان با مازاد عظیم تجاری روبرو بودند . این عدم توازن فاندامنتالی میتوانست باعث ایجاد وضع وخیم اقتصادی و فرسایش بازارهای ارز گردد .
آنها به این نتیجه رسیدند که رشد سریع ارزش دلار در برابر ارزهای شرکای خارجی تقریبا 80% عامل این بحرانهاست . افزایش دلار به کسری شدید تراز تجاری دامن میزد و در مقابل دلاری با ارزش پایینتر به ثبات اقتصاد جهانی کمک میکرد و گویی بطور ضمنی تعادلی را بین واردات و صادرات در کل جهان فراهم میکرد . در کنفرانس هتل پلازا ، ایالات متحده بقیه شرکت کنندگان را به دخالت چند جانبه در بازار تشویق کرد و سرانجام در 22 سپتامبر توافق نامه پلازا به تصویب رسید و هر کشور موافقت کرد که سیاست اقتصادی خود را در راستای بهبود بازار ارز تغییر دهد و در بازار تا جاییکه لازم است برای کاهش ارزش دلار مداخله کند . ایالات متحده موافقت کرد که روند افزایشی کسر بودجه خود را متوقف کند و نرخ بهره را پایین بیاورد . فرانسه ، آلمان ، انگلستان و ژاپن تماما موافقت کردند که نرخ بهره خود را افزایش دهند . آلمان تعهد داد که برای کاهش مالیاتها اصلاحاتی ایجاد کند و ژاپن نیز برای افزایش ارزش ین موافقت کرد . در کل توافق شد که هر کشوری فقط به سیاستهای خود فکر نکند و سیاستهای کلی نگر و جهان را در دستور کار قرار دهد . صادرات ژاپن بطور جدی از افزایش ناگهانی ین آسیب میدید و این توافق باعث رکورد 10 ساله ژاپن شد . در مقابل آمریکا از رشد قابل توجهی برخوردار شد و ثبات قیمتها نتیجه این توافق بود . تاثیر مداخلات چند جانبه خیلی زود اثر خود را نشان داد و در عرض دو سال دلار 46 درصد در در مقابل مارک آلمان و 50 در صد در برابر ین ژاپن افت کرد . اقتصاد آمریکا بیشتر به سمت صادرات محوری حرکت میکرد در حین اینکه بقیه کشورهای صنعتی مانند آلمان و ژاپن سعی در واردات میکردند . این راه حل کم کم کسری بودجه جاری را حل کرد و خطر توسعه سیاستهای حمایتگرانه از قبیل ایجاد تعرفه های گمرکی را کاهش داد . جدای از همه این مسائل شاید بعنوان مهمترین نکته بتوان گفت که توافق پلازا نقش بانکهای مرکزی را در قانونمند کردن حرکت ارزها ثابت کرد . نرخها نباید ثابت باشند ، توسط عرضه و تقاضا باید تعیین شود اما سرانجام یک دست نامرئی میبایست نقطه تعادل را ایجاد نماید و این حق و مسئولیت بانکهای مرکزی بود که به نیابت از اقتصاد جهانی در صورت لزوم در بازار مداخله کنند .
جرج سوروس مردی که بانک انگلستان را بزانو در آورد
در سال 1990 انگلستان با نرخ تبدیل 2،95 در برابر مارک آلمان ، به مکانیزم نرخ مبادله ارز اروپا ERM پیوست . تا اواسط 1992 ERM موفق عمل کرد . در آن هنگام بانک آلمان بخاطر افزایش تورم ناشی از اتحاد دو آلمان مجبور شد تا نرخ بهره خود را افزایش دهد و همین امر سبب میشد تا کشور های دیگر از جمله انگلستان به تبعیت از ERM نرخ بهره خود را افزایش دهند . جرج سورو با درک این نکته که اقتصاد ضعیف بریتانیا و در صد بالای بیکاری اجازه افزایش نرخ بهره را به انگلستان نخواهد داد و باعث خواهد شد تا این کشور از ERM خارج شود ، با سرمایه یک میلیارد پوندی خود و گرفتن یک وام ده میلیاردی اقدام به فروش پوند و خرید مارک در برابر نمود و سرمایه داران دیگر هم این رویه را پیش گرفتند . در 16 سپتامبر 1992 که بعدها به چهارشنبه سیاه معروف شد ، بانک انگلستان به منظور تقویت پوند نرخ بهره را با 2 در صد افزایش به 12 درصد رساند و حتی قول داد که بزودی نرخ را به 15 در صد برساند . اما سرمایه گذارها و در راس آنها جرج سورو که میدانستند بانک توانایی افزایش نرخ بهره در دراز مدت را ندارد اقدام به فروش بیشتر پوند نمودند تا سر انجام در ساعت 7 بعد از ظهر همانروز اعلام شد که انگلستان ERM را ترک خواهد کرد و این آغازی بود بر سقوط پوند و سودهای کلان جناب جرج سورو . تنها در عرض 5 دقیقه بعدی پوند در برابر مارک 15 در صد و در برابر دلار 25 درصد کاهش یافت .
بحرانهای مالی کشورهای آسیایی (1997 تا 1998 )
تا سال 1997 ، سرمایه گذاران بدلیل توسعه زمین و مستغلات و سهام داخلی و نیز بهبود وضعیت تولید در کشورهای آسیایی ،روز به روز بیشتر جذب سرمایه گذاری در این منطقه میشدند . در اوایل سال 1997 مشکل کسری حسابهای جاری این کشورها بهمراه وامهای پرداخت نشده ، گریبانگیر اقتصاد منطقه گردید و پیش درامدی شد بر شروع بحران در بازارهای بورس و رکورد بازار مسکن در این کشورها که در نهایت در پی کاهش شدید سرمایه گذاری در این منطقه و مداخله ناموفق بانکهای مرکزی ، این اقتصادهای نو پا ضربات شدیدی را متحمل شدند . این بحرانها نمونه دقیقی از وابستگی اقتصادی کشورها به یکدیگر ، تاثیرات جهانی آنها بر ارز و ناتوانی بانکهای مرکزی کشورهای نو پا در مدیریت نوسانات ارزی را نشان می دهند . امروزه با کمک های صدوق بین المللی پول و ابزارهای پیشرفته اقتصادی ، چهار اژدهای کوچک آسیایی فعالیت بی وقفه ای را دوباره شروع کرده اند و با احیاء بازارهای صادراتی ، آسیای جنوب شرقی اکنون جایگاه خود را در بین اقتصاد های برتر باز یافته است . پس از تجربه تلخ از دست دادن ذخایر ارزی در آن بحران ، ببرهای آسیا اینک در صورت حمله دوباره سفته بازها خود را آماده تر میبینند .
تولد یورو
بزرگترین تغییر پولی ثبت شده در جهان یعنی یورو بطور رسمی از اول ژانویه 1999 آغاز بکار کرد . پس از آن تنظیم سیاستهای پولی کشورهای عضو اتحادیه تحت نظر بانک مرکزی اروپا ECB قرار گرفت .از آنجاییکه تسهیلات مسافرتی دغدغه اصلی شهروندان اروپایی بود،یورو مورد استقبال گسترده ای قرار گرفت .
مزایای یورو:
- کاهش نوسانات تبادل ارز.
- کاهش ریسک سرمایه گذاری.
- کاهش هزینه معاملات و فعالیتهای مالی.
- شفافیت بیشتر قیمتها.
- جذابیت بیشتر یک بازار تک ارزی برای سرمایه گذاران خارجی.
- پایداری قیمتها و کنترل تورم تحت مدیریت ECB.
البته بعضی از کارشناسان از تاثیرات ECB بعنوان یک بانک مرکزی نگران هستند . در خلال سالهای 1999 تا 2002 خلاء اعتماد در اتحادیه اروپا باعث کاهش 24 درصدی ارزش یورو و مداخله بانک مرکزی گردید . در حال حاضر یورو نسبت به دلار گرانتر معامله میشود و بسیاری از تحلیلگران معتقد هستند که روزی جایگزین دلار در سطح جهانی خواهد شد.
معاهده ماستریخ و پنج معیار برای پیوستن به اتحادیه اروپا :
- کسری بودجه کشورهای عضو نباید بیشتر از 3 درصد GDP باشد.
- دیون و قروض دولت ها نباید بیشتر از 60 در صد GDP باشد.
- نرخ مبادله ارز میبایست از دو سال قبل از پیوستن به اتحادیه ، از محدوده ) ERM همان که بانک انگلیس سال 1992 از آن خارج شد) تجاوز نکند.
- نرخ تورم هیچ کشوری نمی تواند بیشتر از یک و نیم درصد میانگین نرخ تورم 3 کشور عضو که پایین ترین نرخ تورم را دارند باشد.
- نرخ بهره بلند مدت اوراق قرضه دولتی هیچ کشوری نمیتواند بیشتر از دو در صد میانگین نرخهای قابل مقایسه در سه کشور با کمترین تورم باشد.
در قسمت بعدی به حرکات بلند مدت بازار وچگونگی تحلیل آنها می پردازیم.
با آرزوی موفقیت برای تمامی معامله گران بازار فارکس.
نویسنده:کتی لین Kathy Lien
گردآوری و تحقیق: FxErvin